Senamirmir Project: XML Overview in Amharic

	SenaMirmir	Projects	Tutorial	Download	Links
XML Overview in Amharic

XML Overview
Introduction
HTML Overview
XML Overview

ሃቴማላ

፟ኤማላ፠ ምንድን ነው የሚለውን ጥያቄ ለመመለስ፥ በመጀመሪያ ሃቴማላን (HyperText Markup Language) መመልከት ይጠይቃል።

፟ሃቴማላ፠ ፥ ሰነዶች በዌብ ገጽ ላይ እንዴት እንደሚቀመጡና መልካቸውስ ምን መምስል እንዳለበት መመሪያ መስጫ መንገድ ነው። የዌብ ገጽ ስፋት ፥ የፊደላት አይነትና ቀለም ፥ ያርስቶችና ያንቀጾች አቀማመጥ ፥ ካንድ ነጥብ ወደሌላ መስፈንጠሪያ መንገዶችንና የመሳሰሉትን ይገልጻል። ባጭሩ ፥ ሃቴማላ የገጽ መግለጫ ቋንቋ ነው። በሃቴማላ የታቀፉ ተነባቢ ነገሮች ፟ሃቴማላ ሰነድ፠ ወይም ፟ዌብ-ሰነድ፠ ብለን ልንጠቅሳቸው እንችላለን። ዌብ-ገጾች ተሳናድተው ቦታቸው እንዲሰፍሩ ከተደረገ በኋላ ፥ በመቃኛ-ፕሮግራም አማካኝነት ማንበብ ይቻላል።

ባጠቃላይ አንድ የሃቴማላ ሰነድ ሁለት ነገሮች ያቅፋል--ቃለ-ምልክቶችና ተነባቢ ይዘት። ቃለ-ምልክቶች ፥ ተነባቢው ነገር እንዴት መቀመጥ/መታይት/መጻፍ/መደርደር እንዳለበት ለመቃኛ-ፕሮግራም እዝ የሚሰጡ ሲሆን ተነባቢው ነገር ደግሞ ጽሑፍ ፥ ሥዕል ፥ ድምፅና ፥ ሌሎች ነገሮች ያካትታል። የሃቴማላ ቃል አጠቃቀም ሦስት ነገሮች ያሳትፋል፦

<ቃለ-ምልክት> ተነባቢ ነገሮች </ቃለ-ምልክት>

መቃኛ ፕሮግራም ይኸን ቃል ተርጉሞ ፥ በቃለ-ምልክት ውስጥ የታቀፈውን ተነባቢ ነገር ዌብ ገጹ ላይ ያስቀምጣል። የከፋችና ገጣሚ ቃለ-ምልክቶች ለመቃኛ-ፕሮግራሙ መመሪያ ናቸው--ትዕዛዝ እንዲሉ። ምስል 1.1 የሚያሳየው ይኸንኑ ነው። ከመመሪያው እንደምንረዳው ፥ ተነባቢው ነገር የገጹ መካከል ላይ መቀመጥ አለበት። መቃኛ-ፕሮግራሙ የዌብ ገጹን ስፋት ለክቶ ፥ ተነባቢውን ቃል መካከል ላይ ይጽፋል።

	ምስል 1.1

<center>፦ እንደዚህ አይነት ፟ካፋች ቃለ-ምልክት፠ በእንግሊዘኛ open/start tag ተብሎ ይጠራል።
</center>፦ እንደዚህ አይነት ፟ገጣሚ ቃለ-ምልክት፠ በእንግሊዘኛ close/end tag ተብሎ ይጠቀሳል። ገጣሚ የሆነው በ፟/፠ ምልክት ነው።

ምሳሌያችን ፟በርክበ ቃል፠ (syntax) አንጻር አቋቋሙ ስህተት ባይኖረውም ፥ ሙሉ የሃቴማላ ሰነድ ለመሆን ቢያንስ ሁለት ጉድለቶች አሉት። ቀጥለን የተሟላ የሃቴማላ ሰነድ እንመለከታለን።

	ምስል 1.2
	<html> <body> <center> Erta-Ale, Voice of the Afar! </center> </body> </html>

እያንዳንዱ ቃለ-ምልክት ከፋችና ገጣሚ ወገን አለው። የ<html> ቃለ-ምልክት የሰነዱ አይነት ምን እንደሆነ ይናገራል። የ<body> ቃለ-ምልክት ደግሞ የዌብ ገጹ ሰውንት የት ጀምሮ ፥ የት እንደሚጨርስ ይገልጻል። በመጨረሻ ፥ የ<center> ቃለ-ምልክት በውስጡ የታቀፈው ተነባቢ ነገር በጎን የገጹ መካከል ላይ መስፈር አለበት ይላል።

ሠንጠረዥ

መረጃዎች/ዴታዎች አጠናቅረን ከምናቀርብበት መንገድ አንዱ ሠንጠረዥ ነው። የሠንጠረዥ አካል በረድፍና ባምድ የተሸነሸነ ሆኖ አርእስቶች ካሉት የመጀመሪያው ረድፍ ወይም ዓምድ ላይ ይሠፍራሉ። የሚከተለውን ምሳሌ እንመልከት።

	ምስል 1.3
	Rivers Length ------------ --------------- Nile 6696 km Awash 700 km Tekeze 752 km Omo 644 km

ይህ ሠጠንረዥ ከነአርእስቱ ፥ አምስት ረደፍ ሲኖረው በቁሙ ደግሞ ሁለት አምድ አለው። ባለ ፟5በ2፠ እንዲሉ። አንባቢዎች ፥ የሠንጠረዡን አርእስት ተመልክተን እያንዳንዱ ዓምድ ምን ኢይነት መረጃ እንደሚያቅፍ መለየት እንችላለን። በሌላ አነጋገር ፥ አርእስቶቹ የሠንጠረዡን ምንና ማንነት ይነግሩናል። ይህ እውነት የሚሆነው ግን አርእስቶች ለተሰጡት ሠንጠረዥ ብቻ ነው። ሠንጠረዡን ዌብ ገጽ ላይ ማስቀመጥ በምንችልበት መንገድ ብናሰናዳ ፥ ውጤቱ ይኸን ይመስላል።

ምስል 1.4


1.  <html>
2.  <body>
3.    <table>	
4.      <tr>  <td> Rivers </td>    <td> Length  </td>  </tr>
5.      <tr>  <td> Nile   </td>    <td> 6696km  </td>  </tr>
6.      <tr>  <td> Awash  </td>    <td> 700km   </td>  </tr>
7.      <tr>  <td> Tekeze </td>    <td> 752km   </td>  </tr>
8.      <tr>  <td> Omo    </td>    <td> 644km   </td>  </tr>
9.    </table>
10. </body>
11. </html>

በግራ በኩል ያሉት ተራ ቁጥሮች የንባቡ ክፍሎች አይደሉም። የተጨመሩት ለመወያየት ይረዱ ዘንድ። ከቁጥር 1 እስከ 11 ድረስ የተጻፉት ነገሮች ባንድ የዌብ-ሰነድ ይወካላሉ። መጨመር ያለባቸው አንዳንድ ነገሮች አሉ። ብንተዋቸው ግን በደል አያስከትሉም።

ይህ ሰነድ አንድ ሠንጠረዥ አለው። ከቁጥር 3 ጀምሮ እስከ ቁጥር 9 ያለው። ይህ በ<table> (ከፋች ቃለ-ምልክት) እና በ</table> (ገጣሚ ቃለ-ምልክት) ይለያል። አንባቢው እንደሚረዳው ፥ አንድ ሠንጠረዥ ያንድ ወይም የበለጠ ረድፎች ውጤት ነው። እያንዳንዱ ረድፍ በ<tr> ቃለ-ምልክት ተክፍቶ በ</tr> ቃለ-ምልክት ተገጥሟል። እያንዳንዱ ረድፍ ደግሞ ያንድ ወይም የበለጠ ዓምዶች ውጤት ነው። በተራው ፥ እያንዳንዱ ዓምድ በ<td> ቃለ-ምልክት ተከፍቶ በ</td> ቃለ-ምልክት ተገጥሟል።

እያንዳንዱ አምድ ለምን እንደሚቆም ለመረዳት ይዘቱን እናነባለን። መቃኛ ፕሮግራም ሠንዘረዡን ዌብ-ገጽ ላይ ሲቀዝፍ ፥ በወል የሚመለከተው ሠንጠረዡ በሁለት ዓምድ መከፈሉን ነው--በ<td> ቃለ-ምልክት አማካኝነት። በውስጡ ስላለው ይዘት ግን ማወቅ የሚችልብት መንገድ የለውም። ቃለ-ምልክቶቹ የሚነገሩት ፥ ተነባቢ አካሎች እንዴት ዌብ-ገጹ ላይ መሥፈር እንዳለባቸው ብቻ ነው። ስለዚህ ፥ የ<td> ቃለ-ምልክት ፥ ዓምድ ለመገንባት እንጂ ፥ በዓምዱ ውስጥ ስላለው ይዘት የሚነግረን ነገር የለም።

ባጠቃላይ ፥ የሃቴማላ ቃለ-ምልክቶች አብይ ዓላማ ፥ አንድ ተነባቢ አካል የት እንዲሁም እንዴት መታየት እንዳለበት መግለጽ ብቻ ነው። ይዘቱ ቁጥር ይሁን ወይም ስድ-ንባብ ግድ የላቸውም። ከዚህ ተነስተን ፥ የሃቴማላ ተግባር ተነባቢ አካሎች መግለጫ መንገድ ወይም ቋንቋ ነው ብለን መደምደም እንችላለን።

በኢንተርነት ላይ መረጃ ለመቀያየር ፥ ለመቀባበል ፥ ብሎም ለመረዳትና ተገቢ እርምጃ ለመውሰድ ፥ ስለመረጃዎች ምንና ማንነት ማወቅ ተፈላጊ ነው። በመሠረቱ መረጃ መቀባበል ወይም መለዋወጥ አዲስ ነገር ነው ለማለት ሳይሆን በኢንተርነት ደረጃ ፥ በብዙኋኑ ተቀባይነት ባለው መንገድ ማድረጉ ግን ዘላቂና አያሌ ጥቅሞች አሉት።

፟ኤማላ፠ (XML) በመረጃዎች ወይም ባጠቃላይ በይዘቶች አቀራረባና ማንነት መካከል ያለውን ልዩነት በግልጽ ያከብራል። ዓላማው ፥ የመረጃዎችንና ወይም ይዘቶችን ምንና ማንነት መደንገግና መግለጽ ነው። በሚቀጥለው ክፍል ኤማላን እንመለከታለን።

NEXT-->XML Overview

...